Sarajewo – stolica Bośni i Hercegowiny- co warto zobaczyć?
O Sarajewie – stolicy Bośni i Hercegowiny pisać można wiele, jednak i tak nie wyczerpie się dogłębnie tematu. Sarajewo określane jest miastem “tyglem” wielu kultur i miejscem, gdzie mieszają się wpływy Wschodu oraz Zachodu. Stolica Bośni i Hercegowiny jest miastem różnorodnym, w którym znajdziemy wiele śladów po Imperium Osmańskim oraz po Austro-Węgrach. Co ważne to, właśnie w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku doszło do tragicznego w skutkach zamachu na Księcia Ferdynanda, który stał się przyczynkiem do wybuchu I wojny światowej.
W Sarajewie na każdym kroku widoczne są wpływy europejskie oraz orientalne, natomiast lokalni mieszkańcy są bardzo przyjaźni dla turystów. Zdecydowanie rozmowy z tutejszą ludnością zaliczać się będą do najciekawszych wspomnień, które przywieziemy z Sarajewa. Co warto zobaczyć w Sarajewie? Kiedy warto je odwiedzić ? Co należy wiedzieć przed pierwszą wizytą w stolicy Bośni i Hercegowiny?
Historia Sarajewa jest wciąż żywa, natomiast ślady po wielu tragicznych walkach widoczne są do dziś w wielu miejscach tego wyjątkowego miasta. W latach 90. w Sarajewie trwała wojna domowa, w trakcie której miasto było oblężone oraz odcięte od świata praktycznie przez 1425 dni! Co więcej, codziennie sarajewskie dzielnice były ostrzeliwanie przez snajperów.
Do historii współczesnej tego miasta i całych Bałkan należy podchodzić z szacunkiem, jednak obecnie wszystkie uprzedzenia są już zbędne. Całe Bałkany, w tym stolica Bośni i Hercegowiny są bezpieczne i co więcej, według wielu turystów są znacznie bardziej bezpieczne od najpopularniejszych miast Europy. Mieszanina kultur i religii powoduje, że w Sarajewie nikt na pewno ni poczuje się obco!
Spis treści:
Sarajewo – praktyczne wskazówki przed pierwszą podróżą
Do Bośni i Hercegowiny wjedziemy na podstawie paszportu lub dowodu osobistego. Pomimo że na granicy wystarczy dowód osobisty, to warto mieć także ze sobą ważny paszport, ponieważ banki w Sarajewie dokonują wymiany walut za okazaniem paszportu.
Jeśli planujemy pobyt w Sarajewie krótszy niż 90 dni, to jesteśmy zwolnieni z obowiązku wizowego. Należy mieć na uwadze formalny wymóg okazania środków w kwocie 75 EUR na każdy dzień, w praktyce wymóg ten nie jest weryfikowany.
Na terenie Bośni i Hercegowiny nie obowiązuje Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego- EKUZ, dlatego też przed planowanym przyjazdem do BiH trzeba zakupić ubezpieczenie podróżne, które sfinansuje ewentualne koszty leczenia.
Mieszkańcy Sarajewa rozmawiają ze sobą w 3 językach: bośniackim, chorwackim oraz serbskim, jednak można również spotkać mnóstwo osób mówiących bardzo dobrze po angielsku.
W miejscach bardzo zatłoczonych, tak jak wszędzie warto pilnować portfela, bagażu oraz dokumentów, ponieważ Sarajewo lubią kieszonkowcy. Wartościowych rzeczy także lepiej nie zostawiać w samochodzie. Dodatkowo należy uważać na miejsca, gdzie znajdują się tabliczki z napisem PAZI MINE, które informują przed nierozminowanymi miejscami.
Zimowe Igrzyska Olimpijskie Sarajewo 1984 rok
Zimowe Igrzyska Olimpijskie w Sarajewie były szansą na znaczny rozwój stolicy oraz szansą na znaczną poprawę sytuacji w upadającej już wtedy Jugosławii.
Modernizacja miasta, nowoczesna jak na tamte czasy infrastruktura oraz dziesiątki tysięcy turystów z całego świata, którzy przyjechali do Sarajewa miały być wstępem do nowego rozdziału. Niestety wszystko się jednak ucięło przez dewastujące oblężenie Sarajewa. Warto odwiedzić pozostałości po wielu obiektach olimpijskich, które są symbolem obecnego krajobrazu stolicy.
Sarajewo co warto zobaczyć?
Stolica Bośni i Hercegowiny urzeka swoim malowniczym położeniem pośród wielu wzgórz i bogatą, momentami bolesną oraz wzruszającą historią. Zderzenie wielu kultur oraz religii spowodowało powstanie wielu meczetów, cerkwi, kościołów katolickich oraz synagog. Sarajewo to miasto pełne historii, zagadek oraz wielu podróżniczych wyzwań. Najważniejsze atrakcje Sarajewa mieszczą się blisko rzeki Miljacka, która przecina stolicę na linii wschód – zachód.
Baščaršija
Baščaršija (Baščaršija 1) to chyba najbardziej orientalna część Sarajewa, która składa się z wąskich uliczek, mnóstwa kolorowych kramików oraz rzemieślniczych warsztatów. Plac jest także bramą do sarajewskiej starówki. Jest tutaj także pełno kawiarenek, restauracji oraz Ćevabdžinic, które serwują danie Bośniaków, czyli ćevapčići.
Vijećnica
Vijećnica to neoromański budynek zabytkowego ratuszu w Sarajewie (Obala Kulina bana), który jest symbolem jedności Wschodu z Zachodem. Budynek budowano w latach 1892-1894. Niestety został zniszczony podczas wojny. Budynek pełnił funkcję bośniackiej biblioteki narodowej, w której przechowywano wyjątkowo cenny zbiory, które liczyły 1,5 miliona egzemplarzy książek. Podczas ostatniego oblężenia Sarajewa, ostrzał zniszczył budynek i dodatkowo spowodował pożar, w którym zniszczona została większość z cennych książek biblioteki. Budynek wyremontowano i oddano do użytku w 2014 roku.
Ratusz w Sarajewie udostępniono do zwiedzania, od środy do niedzieli w godzinach od 9 do 18.
Careva džamija
Careva džamija – Meczet Carski ( Obala Isa-bega Ishakovića) jest pierwszym meczetem, który powstał w Sarajewie. Początkowo w 1457 roku była to drewniana świątynia, dopiero w roku 1565 na jego miejscu zbudowano meczet kamienny. Tuż obok meczetu znajduje się mały cmentarz, gdzie spoczywają zasłużeni mieszkańcy Sarajewa.
Latinska ćuprija –Most Gavrilo Principa
Most Łaciński (Obala Kulina bana bb), który dawniej nazywał się Most Gavrilo Principa został zbudowany w roku 1541 jako drewniany most. Dopiero po przeszło dwóch dekadach przekształcono go na most kamienny. W 1791 roku zniszczyła go powódź, w 1798 roku most odbudowano. Jest to miejsce wyjątkowe, wręcz symboliczne ponieważ to właśnie tu rozpoczęła się I wojna światowa. Gavrilo Princip w 1914 roku, o godzinie 10:50 tuż przy moście zastrzelił na śmierć arcyksięcia Ferdynanda oraz jego małżonkę Zofię. Śmierć arcyksięcia uruchomiła z kolei lawinę wydarzeń, które doprowadziły do wybuchu I wojny światowej.
Tuż przy Latinskiej ćuprija, na rogu Obala Kulina bana oraz Zelenih beretki, mieści się Muzej Sarajevo – Muzeum Sarajewa 1878–1918. W tym muzeum możemy zobaczyć m.in. ubrania Gavrilo Principa z dnia zamachu i możemy poznać szczegóły dotyczące zamachu na Ferdynanda.
Žuta Tabija
Twierdza Żółta – Žuta Tabija (Jekovac) jest chyba najbardziej znanym punktem widokowym w całym Sarajewie, skąd rozpościera się malownicza panorama stolicy Bośni i Hercegowiny. Sam szczyt, na którym znajduje się Žuta Tabija nie jest wysoki, dlatego też upał nie stoi na przeszkodzie w zdobyciu twierdzy.
Tunel D-B pod lotniskiem w Sarajewie
Podczas oblężenia Sarajewa, pod płytą lotniska, przy pomocy łopat i kilofów wykopano około 800-metrowy tunel, którym przynoszono żywność oraz artykuły pierwszej potrzeby mieszkańcom miasta. Po wielu latach po zakończeniu ostatniej wojny, około 25-metrowy odcinek tunelu został przekształcony w muzeum.
Prowadzone przez bośniackich Serbów – oblężenie Sarajewa spowodowało odcięcie miasta od świata, blokując przy tym dostęp do żywności, lekarzy oraz uniemożliwiając przemieszczanie się z / do Sarajewa. Z tunelu głównie korzystali uciekający z miasta mieszkańcy, rząd Bośni oraz prezydent kraju. Według szacunków tunelem mogło uciec około 1 miliona osób. Tunelem dostarczano także żywność oraz broń.
Wstęp do Tunelu D-B (BA, 1, Tuneli) kosztuje 10 KM (23 zł) dorośli oraz 5 KM studenci (11,50 zł). Warto jednak wiedzieć, że płatność tylko gotówką (BAM). Do muzeum Tunelu D-B trudno dostać się komunikacją miejską, ponieważ pętla tramwajowa Ilidža znajduje się około 3 km od wejścia, dlatego też warto skorzystać z taksówki.
Sarajevska Pivara – Browar Sarajewo
Sarajevska Pivara – Browar w Sarajewie istnieje praktycznie nieprzerwanie od 1864 roku. Produkcja piwa trwała w nim już w czasach Imperium Osmańskiego oraz czasów monarchii Habsburgów. Co więcej, w 1907 roku Browar w Sarajewie został największym browarem w całych Austro-Węgrzech.
Podczas oblężenia Sarajewa produkcja piwa została zatrzymana, natomiast browar był wówczas dostawcą cennej wody pitnej. To właśnie przez to był on celem mnóstwa ostrzałów przez wojska oblegające Sarajewo.
Wzgórze Trebević – Trebević Vidikovac
Lokalizacja Sarajewa w dolinie, pośród wzgórz była przekleństwem w czasach oblężenia. Natomiast biorąc pod uwagę turystykę, jest to ogromny atut. Stolicę warto zobaczyć z góry, dzięki punktom widokowym.
Od 1959 roku na wzgórze Trebević 1 627 m.n.p.m. można było wjechać kolejką linową, która ułatwiała dostanie się na sam szczyt w około 1o minut. Tuż obok górnej stacji istniała restauracja oraz punkt widokowy, które były bardzo popularnym miejscem wśród turystów i mieszkańców miasta.
Niestety kolejkę całkowicie zniszczono podczas oblężenia Sarajewa. Została ona odbudowana dopiero w 2018 roku. Kolejka jest obowiązkową atrakcją Sarajewa, warto się nią przejechać chociaż w jedną stronę. Bilet w dwie strony kosztuje 20 KM (44 zł), natomiast w jedną stronę – 15 KM (33 zł).
Markale
Markale pijaca jest to targ, na którym można nabyć smaczne produkty od lokalnych dostawców z Sarajewa i okolic. Miejsce to wpisało się na karty historii świata, nie dzięki swojej bogatej oferty, tylko przez miejsce 2 krwawych masakr na mieszkańcach Sarajewa.
W dniu 5. 02. 1994 roku targ został ostrzelany i w jednej minucie zginęło aż 68 osób oraz zostało rannych ponad 100 osób.
Krwawa masakra na placu Markale były prawdopodobnie pretekstem do rozpoczęcia operacji Deliberate Force przez NATO, która finalnie zakończyła wojnę w Bośni. Trudno twierdzić, że Markale jest atrakcją Sarajewa, jednak jest to miejsce, które zasługuje na uwagę i chwilę zadumy.
Sarajewskie Róże – Aleja Snajperów
Sarajewskie Róże to podobnie jak Markale nie są miejską atrakcją, są to rozsiane po mieście pomniki z najbardziej bolesnych dla Sarajewa czasów. Krwistoczerwone ślady z żywicy na chodnikach znajdujące się w wielu miejscach w Sarajewie są pamiątkowym uhonorowaniem osób, które w wyniku ostrzału artyleryjskiego straciły życie.
Pomysł na takie oznaczanie miejsc ataków na mieszkańców Sarajewa zaczął być wprowadzony w życie pod koniec lat 90. Wówczas w Sarajewie znajdowało się około 200 Sarajewskich Róż. Z biegiem czasu niestety bardzo dużo z nich niszczało, aż w końcu zniknęły z wielu ulic. Obecnie najwięcej Sarajewskich Róż możemy znaleźć na ulicy Smoka z Bośni -Zmaja od Bosne, istniejąca dziś pod nazwą Alei Snajperów. Ulica ta podczas oblężenia stolicy Bośni i Hercegowiny była najniebezpieczniejszym miejscem w całym mieście.
Kiedy najlepiej przyjechać do Sarajewa?
Najwięcej turystów z całego świata przyjeżdża do Sarajewa latem. Jednak z doświadczenia wiemy, że podczas letnich upałów w Sarajewie trudno normalnie funkcjonować bez klimatyzacji, zresztą podobnie jak w Medjugorje. Najlepszym według nas miesiącem na zwiedzanie Sarajewa może być maj, początek czerwca oraz wrzesień. W tych miesiącach pogoda sprzyja spacerom, nie jest zbyt gorąco oraz zbyt duszno.
Sarajewo doskonale prezentuje się także zimą i jesienią. Jednak zimą należy mieć na uwadze dużą ilość śniegu. Z racji swojego położenia w dolinie, smog oraz mgła mogą się utrzymywać w mieście nawet przez 2 tygodnie, ograniczając przy tym widoczność do kilku metrów.
Sarajewo gdzie spać?
Sarajewo ma tę ogromną zaletę, że wszystkie atrakcje i zabytki znajdują się w ścisłym centrum miasta i można tam spokojnie dotrzeć pieszo. Natomiast do tych, nieco dalej dojeżdża tramwaj. Wyjątkiem jest tunel pod lotniskiem, do którego najlepiej dojechać taksówką. Warto znaleźć nocleg w stolicy Bośni i Hercegowiny tak, by Stare Miasto było na wyciągnięcie dłoni. Oferta hoteli i noclegów jest szeroka.
Sarajewo jak dojechać z Polski?
Sarajewo znajduje się około 200 km od wybrzeży Adriatyku oraz około 130 km do bardzo popularnego Mostaru.
Do Bośni i Hercegowiny można bez problemu dojechać autem. Dystans z Polski do Sarajewa wynosi około 1000 km, czyli około 12 – 13 godzin ( po drodze wiele serpentyn, szczególnie w BiH). Do Sarajewa warto także “wpaść” na weekend w drodze powrotnej z urlopu w Chorwacji lub wakacji w Czarnogórze.
Lotnisko w Sarajewie znajduje się dość blisko centrum, zaledwie około 12 km. Dojazd do centrum Sarajewa ułatwiają także autokary Centrotrans Eurolines. Ich przystanek znajduje się po prawej stronie od terminala przylotów. Aktualny rozkład kursowania autobusów jest dostępny na stronie www lotniska w Sarajewie.
Sarajewo mapa
Na przestrzeni kilku dekad, bolesne dzieje Sarajewa inspirowały twórców. Obraz oblężonego Sarajewa uwieczniono w kilku filmach, w tym w “Alei snajperów” – “Welcome to Sarajevo”, w reż. Michaela Winterbottoma. O wojnie w Sarajewie przypomina także zespół U2, w utworze “Miss Sarajevo”.
Zwiedzanie Sarajewa było dla mnie jedną z najciekawszych i najbardziej pouczających podróży do europejskich miast. Czuję, że stolica Bośni i Hercegowiny zrobi na Tobie podobne wrażenie.
